Ένας από τους ιστορικότερους θεσμούς του ποδοσφαίρου της Ξάνθης, το Κύπελλο Ξάνθης, συμπληρώνει φέτος 40 χρόνια. Τον συνθέτουν σπουδαία ρεκόρ, μεγάλα παιχνίδια που ακόμη και σήμερα οι παλαιότεροι τα θυμόνται σαν να ήταν χτες, αλλά και πολύ μεγάλες ομάδες, εκ των οποίων κάποιες πλέον δεν υπάρχουν και άλλες δεν θυμίζουν σε τίποτα το ένδοξο παρελθόν τους.
Οι δύο μονομάχοι της ερχόμενης Κυριακής είναι ο πολυνίκης του θεσμού Ορφέας Ξάνθης, και ο περσινός Κυπελλούχος Άρη Αβάτου που την περασμένη σεζόν είχε κερδίσει την Αναγέννηση Θαλασσιάς χάρη στο γκολ του Κοσμά Γκέκα και φέτος επιδιώκει το «repeat».
Δέκατη τρίτη συμμετοχή σε τελικό Κυπέλλου, η φετινή για τον Ορφέα που το έχει κατακτήσει τις 9 από αυτές, ενώ από την άλλη ο Άρης Αβάτου θα συμμετάσχει για δεύτερη φορά μετά τον περσινό τελικό με τη Θαλασσιά και ελπίζει στο «back to back».
Μετά τον Ορφέα που έχει 9 «κούπες», ακολουθεί κατά πόδας η έτερη ιστορική ομάδα της πόλης της Ξάνθης, η Ασπίδα με 7 κατακτήσεις, ενώ από τρεις έχουν οι Β52 Γενησέας και η Δόξα Ξάνθης που έχουν πλέον διαλυθεί. Ακόμη από 2 Κύπελλα έχουν ο Παύλος Μελάς Κουτσού που φέτος αποβλήθηκε από την Α’ Κατηγορία λόγω διοικητικών προβλημάτων, και οι Ατρόμητος Χρύσας και Ελπίδα Γενησέας.
Στους τρεις από τους πέντε συνολικά τελικούς που πήγαν στα πέναλτι συμμετείχε ο Ορφέας Ξάνθης. Από τους οποίους κατέκτησε τους δύο (2003-2004, 2008-2009), ενώ από έναν τίτλο στα πέναλτι έχουν ΑΟ Βιστωνίδα (2007-2008), Ατρόμητος Χρύσας (1985-1986) και Παύλος Μελάς Κουτσού (2013-2014)
Αναλυτικά όλοι οι Κυπελλούχοι Ξάνθης:
Ορφέας Ξάνθης: 9 (1997-98, 1998-99, 2002-03, 2003-04,2006-07, 2008-09,2009-10, 2010-11, 2011-12.)
Ασπίδα Ξάνθης: 7 (1978-79, 1979-80, 1980-81, 1981-82, 1988-89, 1991-92, 2001-02)
Β 52 Γενησέας: 3 ( 1992-93, 1993-94, 1995-96.)
Δόξα Ξάνθης: 3 (1999-2000, 2000-01,2004-05)
Παύλος Μελάς Κουτσού: 2 (2012-2013, 2013-2014)
Ατρόμητος Χρύσας: 2 (1983-84, 1985-86)
Ελπίς Γενησέας: 2 (1986-87, 1990-91)
Ερμής Μάνδρας: 1 (1982-83)
Κεραυνός Λευκόπετρας: 1 (1984-85)
Κεσσάνη Ερασμίου: 1 (1987-88)
Ερασιτέχνες ΑΟΞ: 1 (1989-90)
Δημόκριτος Αβδήρων: 1 (1994-95)
ΑΠΟΞ: 1 (1996-97)
Εχίνος Σπορ: 1 (2005-06)
ΑΟ Βιστωνίδας: 1 (2007-08)
Ηρακλής Ζυγού: 1 (2014-2015)
Αναγέννηση Θαλασσιάς: 1 (2015-16)
Άρης Αβάτου: 1 (2016-2017)
Αναλυτικά όλοι οι τελικοί Κυπέλλου Ξάνθης:
1978-79 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΘΡΑΚΗ ΣΥΔΙΝΗΣ 4-2
1979-80 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΠΟΛΛΟΝ ΠΟΛΥΣΙΤΟΥ 3-0
1980-81 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΕΤΟΣ ΤΟΞΟΤΩΝ 3-1
1981-82 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΕΡΜΗΣ ΜΑΝΔΡΑΣ 2-1
1982-83 ΕΡΜΗΣ ΜΑΝΔΡΑΣ – ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ 3-1 (1-1 κανονική διάρκεια)
1983-84 ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΧΡΥΣΑΣ – ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΛΕΥΚΟΠΕΤΡΑΣ 1-0
1984-85 ΕΛΠΙΔΑ ΓΕΝΙΣΕΑΣ – ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΛΕΥΚΟΠΕΤΡΑΣ 1-2
1985-86 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΧΡΥΣΑΣ 3-3 (2-4 στα πέναλτι)
1986-87 ΕΛΠΙΔΑ ΓΕΝΙΣΕΑΣ – ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΛΒΙΟΥ 3-1
1987-88 ΚΕΣΣΑΝΗ ΕΡΑΣΜΙΟΥ – ΔΟΞΑ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ 1-0
1988-89 ΑΣΠΙΔΑ ΠΗΓΑΔΙΩΝ – ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ 1-3
1989-90 ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΑΟΞ – ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥ 1-0
1990-91 ΑΣΠΙΔΑ ΠΗΓΑΔΙΩΝ – ΕΛΠΙΔΑ ΓΕΝΙΣΕΑΣ 1-4
1991-92 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΤΛΑΣ ΣΕΛΙΝΟΥ 6-1
1992-93 Β 52 ΓΕΝΙΣΕΑΣ – ΔΙΑΓΟΡΑΣ Ν. ΚΕΣΣΑΝΗΣ 3-1
1993-94 Β 52 ΓΕΝΙΣΕΑΣ – ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ 2-0
1994-95 ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ ΑΒΔΗΡΩΝ – ΘΡΑΚΗ ΣΥΔΙΝΗΣ 1-0
1995-96 ΑΠΟΞ – Β 52 ΓΕΝΙΣΕΑΣ 2-3
1996-97 ΑΠΟΞ – Β 52 ΓΕΝΙΣΕΑΣ 6-0
1997-98 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΕΚ ΔΙΟΜΗΔΕΙΑΣ 3-1
1998-99 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΠΟΞ 5-0
1999-2000 ΔΟΞΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ 2-1 (0-0 κανονική διάρκεια)
2000-01 ΔΟΞΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ 1-0
2001-02 ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ – ΔΟΞΑ ΞΑΝΘΗΣ 1-0
2002-03 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΕ ΚΟΤΥΛΗ 2-1
2003-04 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ 1-1 (4-2 στα πέναλτι)
2004-05 ΑΠΟΛΛΟΝ ΔΙΟΜΗΔΕΙΑΣ – ΔΟΞΑ ΞΑΝΘΗΣ 2-3
2005-06 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ – ΕΧΙΝΟΣ ΣΠΟΡ 0-2 (0-0 κανονική διάρκεια)
2006-07 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΕΧΙΝΟΣ ΣΠΟΡ 1-0 (0-0 κανονική διάρκεια)
2007-08 ΑΟ ΒΙΣΤΟΝΙΔΑ – ΑΣΠΙΔΑ ΞΑΝΘΗΣ 1-1 (3-1 στα πέναλτι)
2008-09 ΑΟ ΒΙΣΤΟΝΙΔΑ – ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ 1-1 (3-5 στα πέναλτι)
2009-10 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΕΧΙΝΟΣ ΣΠΟΡ 2-1
2010-11 ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΧΡΥΣΑΣ – ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ 0-4
2011-12 ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ – ΑΡΗΣ ΠΕΤΕΙΝΟΥ 3-1
2012-13 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ – ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥ 0-1
2013-14 ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥ – ΑΣΤΕΡΑΣ ΜΑΓΙΚΟΥ 1-1 (2-2 παράταση, 4-2 στα πέναλτι)
2014-15 ΗΡΑΚΛΗΣ ΝΕΟΥ ΖΥΓΟΥ – ΟΡΦΕΑΣ ΞΑΝΘΗΣ 0-0 ( 5-4 στα πέναλτι)
2015-16 ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥ-ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ 0-2
2016-17 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ – ΑΡΗΣ ΑΒΑΤΟΥ 1-2
