Καθώς γίνεται πολύς λόγος για την κατασκευή του νέου κλειστού στην Αλεξανδρούπολη που τείνει να καταντήσει σαν το γιοφύρι της Αρτας, αποκτά επίκαιρο ενδιαφέρον το άρθρο της Ουρανίας Πανταζίδου στην ιστοσελίδα alexandroupolionline για τα προβλήματα που υπήρχαν αναφορικά με την δημιουργία του Δημοτικού Γυμναστηρίου της Αλεξανδρούπολης (δηλαδή του Δημοτικού Σταδίου).
Η υποπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού εν αποστρατεία έχει εντρυφήσει στην αθλητική ιστορία της πόλης και δημοσίευσε το ακόλουθο άρθρο με την αφορμή της παρουσίασης του βιβλίου του Νικήτα Παπαπαντελή «Η πολυπολιτισμική Αλεξανδρούπολη μέσα από το ποδόσφαιρο της αλάνας και της παρέας (1920-1974)».
Το άρθρο της Ουρανίας Πανταζίδου έχει ως εξής:
Με την ευκαιρία της εκδήλωσης για την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Νικήτα Παπαπαντελή «Η πολυπολιτισμική Αλεξανδρούπολη μέσα από το ποδόσφαιρο της αλάνας και της παρέας (1920-1974)», όπου μου έκανε την τιμή να συμμετέχω σ΄ αυτήν, σκέφτηκα να προσθέσω κάποια νέα στοιχεία όσον αφορά την κατασκευή και ολοκλήρωση του Δημοτικού Γυμναστηρίου, έργο που έφερε στην Αλεξανδρούπολη τους Η΄ Πανθρακικούς αγώνες τον Αύγουστο του 1930 (οι πρώτοι διεξήχθησαν στην Κομοτηνή το 1923).
Εξάλλου το άρθρο μου «Η κατασκευή του Σταδίου της Αλεξανδρούπολης και οι πρώτοι επίσημοι αγώνες Στίβου το 1930» ήταν και η αφορμή της τηλεφωνικής επικοινωνίας του κ. Παπαπαντελή μαζί μου, για να με ενημερώσει ότι επιθυμεί να το χρησιμοποιήσει στο υπό έκδοση βιβλίο του. Εννοείται ότι με μεγάλη χαρά συναίνεσα, παρέχοντας και ότι άλλο υλικό είχα στη διάθεσή μου.
Όπως βλέπουμε, τόσο στο προηγούμενο άρθρο μου όσο και στο παρόν, τα προβλήματα που είχε ν΄ αντιμετωπίσει τότε ο Δήμος της Αλεξανδρούπολης, ώστε η πόλη ν΄ αποκτήσει το πολυπόθητο Δημοτικό Γυμναστήριό της ήταν οικονομικής κυρίως φύσεως. Παραθέτω τα νεότερα στοιχεία.Όπως βλέπουμε, τόσο στο προηγούμενο άρθρο μου όσο και στο παρόν, τα προβλήματα που είχε ν΄ αντιμετωπίσει τότε ο Δήμος της Αλεξανδρούπολης, ώστε η πόλη ν΄ αποκτήσει το πολυπόθητο Δημοτικό Γυμναστήριό της ήταν οικονομικής κυρίως φύσεως. Παραθέτω τα νεότερα στοιχεία.
Γράφει η εφημερίδα “ΦΩΣ” της Θεσσαλονίκης την 1η Μαΐου 1926 ότι ο κάθε Δήμος πλην της Αλεξανδρούπολης έκανε εράνους, οι εισπράξεις των οποίων διατέθηκαν για ανέγερση γυμναστηρίων και με όσες δυνάμεις είχε ο καθένας εργάστηκε για να βοηθήσει με κάθε τρόπο τους αθλητές υλικά και ηθικά.
Όλες οι πόλεις πλην της Αλεξανδρούπολης δεν άργησαν να ξυπνήσουν από το λήθαργο της οπισθοδρομικότητας, κατανοώντας τα ευεργετήματα της γυμναστικής. Μάλιστα τότε οι αθλητές του ΕΡΜΗ είχαν απειλήσει με αποχή από τους Δ΄ Πανθρακικούς αγώνες που θα διεξάγονταν στη Ξάνθη στα τέλη Ιουνίου 1926.
Επίσης η εφημερίδα “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” τον Σεπτέμβριο του 1926 έγραφε:
«Η μη ενίσχυσις του αθλητισμού εκ μέρους του Δήμου Αλεξ/πόλεως είνε καθ΄ ημάς αδικαιολόγητος. Ο αθλητισμός εις την πόλιν ταύτην, ας το ομολογήσωμεν, χωλαίνει παρ΄ όλον τον ζήλον των νέων της πόλεως. Το περιτείχισμα άλλως τε του Γυμναστηρίου δεν απήτει δαπάνην μεγαλυτέρα των 100 χιλιάδων δραχμών, τας οποίας κάλλιστα θα ηδύνατο να εξοικονομήση ο Δήμος, ο έχων προυπολογισμόν υπέρ τα 2 1/2 εκατομμύρια. Επρεπε να είχεν υπ΄ όψιν ο Δήμος ότι ο αθλητισμός είνε το μέγα εργαστήριον εις το οποίον χαλκεύεται ο χαρακτήρ και το φρόνημα των νέων μας βλαστών, δια το οποίον θα έπρεπε να καταβάλη και εξ αυτού έτι του υστερήματός του».
Τόσο οι τοπικές εφημερίδες όσο και της Θεσσαλονίκης και των Αθηνών ασκούσαν συνεχείς πιέσεις προς το Δήμο της Αλεξανδρούπολης για ν΄ αναλάβει επιτέλους πρωτοβουλίες.
Το 1927 ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης νιώθει την ανάγκη ν΄ απαντήσει στις κριτικές, επισημαίνοντας ότι έως τότε από το Δήμο είχε δοθεί προτεραιότητα στον ηλεκτροφωτισμό της πόλης και την ίδρυση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Στη συνέχεια τόνισε ότι αφού τακτοποιήθηκαν οι παραπάνω ανάγκες, εισηγήθηκε στο τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο την πίστωση 100 χιλ. δραχμών για την ίδρυση δημοτικού γυμναστηρίου. Μάλιστα υπόσχονταν ότι οι επόμενοι Πανθρακικοί αγώνες (εννοώντας του 1928) θα διεξάγονταν στο στάδιο της Αλεξανδρούπολης.
Όμως άλλαι αι βουλαί του Δημάρχου Αλτιναλμάζη και άλλαι της κυβέρνησης των Αθηνών…
Τελικά με πολύ αγώνα η Αλεξανδρούπολη κατόρθωσε την Κυριακή 6 Μαΐου 1928 να πραγματοποιήσει πανηγυρικά τα επίσημα εγκαίνια του Δημοτικού Γυμναστηρίου της, με τη διοργάνωση μάλιστα και των πρώτων τοπικών αγώνων παίδων, εφήβων και ανδρών (6, 13 και 14 Μαΐου 1928), όπου συμμετείχαν οι σύλλογοι ΕΡΜΗΣ, ΕΘΝΙΚΟΣ και ΕΒΡΟΣ.
Ο γυμναστικός σύλλογος Ε.Φ.Α. ΕΒΡΟΣ ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1928. Μάλιστα ένα μήνα μετά χάραξε γήπεδο τένις και ξεκίνησε τις τακτικές προπονήσεις. Στις ομάδες που δημιουργήθηκαν συμμετείχαν και πολλές δεσποινίδες της πόλης. Η εφημερίδα “ΒΗΜΑ” της Θράκης παρότρυνε και τα υπόλοιπα σωματεία της πόλης να μιμηθούν την πρωτοβουλία αυτή.
Η παρακάτω φωτογραφία είναι από τους τοπικούς αγώνες στις 6 Μαΐου 1928 – Οι σύλλογοι ΕΘΝΙΚΟΣ και ΕΡΜΗΣ μετά το ματς, όπου νικητής αναδείχθηκε ο ΕΘΝΙΚΟΣ κερδίζοντας τον ΕΡΜΗ με 4-3.
Η Αλεξανδρούπολη το επόμενο διάστημα ζει έναν αθλητικό οργασμό! Διεξάγονται φιλικοί ποδοσφαιρικοί αγώνες, πραγματοποιούνται συνεχείς προπονήσεις στίβου. Η εφημερίδα το “ΒΗΜΑ” της Θράκης είχε καθιερώσει και αθλητική στήλη με συνεχή ρεπορτάζ, ώστε να τονωθεί το αθλητικό ιδεώδες.
Παρόλα αυτά τα προβλήματα εξακολουθούσαν να ταλανίζουν τους αθλητές και την πόλη. Γράφει μεταξύ άλλων ο δημοσιογράφος Ν. Καβουνίδης που το Μάρτιο του 1929 επισκέπτεται την Αλεξανδρούπολη:
«…Ο στίβος έχει μια κυκλική περιφέρεια πάνω από 400 μέτρα αλλά σε μια τέτοια άθλια κατάσταση που είναι αδύνατο να βαδίσει ήσυχα κανείς – για προπόνηση ούτε λόγος – και ο παχύς καλοφτιαγμένος τοίχος περικλείει ζουλιάρικα το εγκαταλελειμμένο γήπεδο. Είδα μερικούς νεαρούς αθλητάς που προσπαθούσαν να κάμουν κάτι. Η επιμονή των ήτο μεγάλη η καρτερικότης αξιοθαύμαστος…».
Και πιο κάτω γράφει:
«…Η αθλητική κίνησις του γυμνασίου είναι τόσο περιορισμένη, τόσο τιποτένια, που δεν ξέρουμε αν πρέπει να σας μιλήσουμε γι΄ αυτήν. Το υπόστεγο που βλέπετε στο βάθος του στίβου χτίστηκε τυχαίως σε μια στιγμή ένθερμου ενθουσιασμού, που πολλά μας υπέσχετο αλλά που χάθηκε γρήγορα ανεπιστρεπτί κι έμεινε όπως όλα δω στην Ελλάδα – λόγια πολλά και ατελείωτες υποσχέσεις…».
Επίσης, δύο μήνες μετά ένας άλλος δημοσιογράφος από την εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” των Αθηνών θα επισκεφτεί την Αλεξανδρούπολη και θα γράψει για το στάδιο και τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Δήμαρχος για την κατασκευή του:
«Δεδεαγάτς, Μάιος
– Έχει και το Δεδεαγάτς το Γυμναστήριόν του, άνευ συνδρομής και ενισχύσεως του Κράτους.
Το Κράτος είχεν υποσχεθή να δώση 300.000, τις οποίες εννοείται δεν έδωσε ποτέ.
Τότε ο Δήμος άνοιξε μια πίστωσιν εις τον προϋπολογισμόν 100.000 δραχμών, και ο σημερινός Δήμαρχος κ. Αλτιναλμάζης κατέλαβεν ένα οικόπεδον.
Την άλλη ημέρα εσηκώθηκεν ο σιδηρόδρομος και το διεκδίκησε για δικό του. Άρχισε μια διαμάχη Δήμου και Σιδηροδρόμου, η οποία παρετείνετο εις βάρος της ιδέας του Γυμναστηρίου.
Ο δήμαρχος είδε και κατέγνωσεν ότι η υπόθεσις αυτή δεν θα τελείωνε ποτέ και αν οι διάδικοι κατεύφεγαν εις τα δικαστήρια, περισσότερον θα περιεπλέκετο. Τι έγινε λοιπόν;
Αυτοδικία.
Πήρε εργάτες μια βραδιά κρυφά, και μετά ολονύκτιον και μυστικήν εργασίαν έβαλε τα θεμέλια του Γυμναστηρίου. Ως να το μάθουν οι του σιδηροδρόμου, μια άλλη νύχτα σκοτεινή έβαλε γύρω και συρματοπλέγματα. Έτσι, χωρίς να ρωτήση κανένα, χωρίς να σκοτισθή πλέον για τίποτε έδωσε εις την Αλεξανδρούπολιν το Γυμναστήριό της.
Οι σιδηροδρομικοί ευρεθέντες προ τετελεσμένου γεγονότος, εσιώπησαν και το αποτέλεσμα;
Τρία αθλητικά σωματεία σήμερα δρώσιν εις το Δεδεαγάτς, με αρκετήν επίδοσιν και με ελπίδας νίκης εις τον δρόμον, το ακόντιον, και τη δισκοβολίαν.
Έκαμαν τοπικούς αγώνας πέρυσιν και τώρα ετοιμάζουν Πανεβρίους για την 21 Μαΐου.
Όταν ηρώτησα τον Δήμαρχον κ. Αλτιναλμάζη γιατί να τεθή επί κεφαλής δημοτικής επαναστάσεως κατά του Κράτους, για το καλόν πάντοτε του τόπου του, και δεν ζητούσε να λυθούν τα ζητήματα δια της διοικητικής οδού, μου απήντησε:
– Το Κράτος ουδέποτε σκοτίστηκε για τους πολίτας και τους Δήμους των. Απόδειξις κάτι Νομάρχαι που άλλοτε μας έστελλε. Μια φορά ήρθε ένας στρατιωτικός Νομάρχης εδώ πέρα, και κατά την υποχρέωσιν που είχα, πήγα να τον επισκεφθώ. Σαν έφευγε ξέρετε τι μου είπε;
– Όχι.
– “Κύριε Δήμαρχε, μου είπε, δεν θα έλθω να σας ανταποδώσω την επίσκεψιν, διότι δεν έχετε… ιδιόκτητον μέγαρον!”.
Ενός άλλου πάλι, ίσως και του ιδίου, όλη η δράσις ήταν να κατεβαίνη κάθε απόγευμα εις τα ψαράδικα, όπου τηγανίζουνε σαρδέλλες να κάθεται σε ένα τραπεζάκι εκεί απ΄ έξω από τις παράγκες και να διατάζη μεζέ από τηγανιστές σαρδέλλες και εκατοσταράκια με κρασί.
Και το παιδί της ταβέρνας φώναζε: “Ένα κρασί και μπόλικο μεζέ για τον κύριο Νομάρχη!”».
Έπρεπε η Κυβέρνηση να διαθέσει το ποσόν των 150.000 δρχ. – τόσα υπολείπονταν ώστε να ολοκληρωθούν κάποια έργα όπως υπόστεγα, εξέδρα, όργανα κ.λ.π. και εντέλει η Αλεξανδρούπολη τον Αύγουστο του 1930 ν΄ αναλάβει τη διοργάνωση των Η΄ Πανθρακικών αγώνων.
Η Αλεξανδρούπολη θ΄ αναλάβει – δια μέσω του Εθνικού τη διοργάνωση και των Πανθρακικών αγώνων του 1934.
Μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά της 4ης Αυγούστου 1936 οι αθλητικοί σύλλογοι της Αλεξανδρούπολης θα συνενωθούν και θ΄ αποτελέσουν την Αθλητική Ένωση Αλεξανδρουπόλεως (Α.Ε.Α.).
Στους ΙΕ΄ Πανθρακικούς αγώνες του 1940 που διεξήχθησαν στη Δράμα, η Αθλητική Ένωση Αλεξανδρουπόλεως (Α.Ε.Α.) με τους αθλητές της Ασιατίδη, Καλογιαννίδη, Σταυρίδη, Παπαδάκη, Χρυσοστόμου, Σκαρλάτο, Ζαχαριάδη, Μαρμαρά, Τσερεβέγκο, Σαρίκα, Γεροντόπουλο, Νασσόπουλο, Σταφυλά, Τσαιρίδη, Παρλάδη, Μπισλιάν, Παυλίδη, Μπαρμπαγιάννη κ.α. θα καταλάβει την πρώτη θέση ενώ και στο ποδόσφαιρο η ομάδα της Α.Ε.Α. συμμετείχε στο πρωτάθλημα της Αν. Μακεδονίας – Θράκης (εφημερίδα “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, Ιούλιος 1940).
Επίσης οι πολλά υποσχόμενοι έφηβοι αθλητές της Αλεξανδρούπολης όπως: Μιχαλιός, Περλέγκος, Πόπτσιος, Καρατζόλας, Φραγκόπουλος, Συμεωνίδης, Καλογήρου, Γκαϊτατζης, Παπαρέλης, Ψαλτέλης, Αγαλίδης, Παπάζογλου, Μπουκουβάλας, Περιστασινός, Λεονταρίδης, Ευθυμιάδης, Καζαντζής κ.α., λίγες μέρες πριν την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αναδεικνύονται σχεδόν σε όλα τα αθλήματα (εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, Οκτώβριος 1940).
Υ.Γ.
1. Σχετικά με τα προβλήματα που είχε αντιμετωπίσει τότε ο Δήμαρχος Κ. Αλτιναλμάζης για την κατασκευή του Δημοτικού Γυμναστηρίου από τους υπεύθυνους του Γαλλικού Σιδηρόδρομου αναφέρεται και ο γυμναστής Π. Κωνσταντινίδης σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “ΒΗΜΑ” της Θράκης το, Δεκέμβριο του 1927.
«Ευρισκόμην στας Αθήνας, όταν έμαθον ότι η Αλεξανδρούπολις κτίζει ένα από τα ωραιότερα και από τα καλλίτερα Γυμναστήρια, εδέχθην την θέσιν Γυμναστού και ήλθον διοριστεί ενταύθα. Παραδόξως όμως και μετά μεγάλης μου λύπης μανθάνω ότι το Γυμναστήριον δεν πρόκειται να γείνη διότι το γήπεδον είναι των Γαλλικών Σιδηροδρόμων…».
2. Όσον αφορά τους πρώτους Πανέβριους Αγώνες του 1929 που γράφει παραπάνω η εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ”, πράγματι οι αγώνες διεξήχθησαν, χωρίς όμως την επιθυμητή επιτυχία από άποψης συμμετοχής και ενδιαφέροντος των αθλητών αλλά και ελλείψει θεατών, κυρίως τη 2η μέρα (14 Μαΐου 1929) και όπως γράφει η εφημερίδα “Φωνή της Θράκης” οι αγώνες διεξήχθησαν… ινκόγκνιτο.
Εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίο του κυρίου Νικήτα Παπαπαντελή και να συνεχίσει με το ίδιο πάθος να προσφέρει στην αθλητική ιστορία της Αλεξανδρούπολης. Τον ευχαριστώ για την τιμή να με συμπεριλάβει στο βιβλίο του καθώς και για την πρόσκληση να συμμετέχω στην παρουσίασή του.
