Πολύ ενδιαφέρουσες νομικές πληροφορίες για την πολυϊδιοκτησία ομάδων, υπό το πρίσμα της καταγγελίας της ΠΑΕ Ολυμπιακός κατά των ΠΑΕ ΠΑΟΚ και Ξάνθης προκύπτουν από τη συνέντευξη του έγκριτου δικηγόρου Νίκου Λαγαρία στον δημοσιογράφο Σάββα Λιβάνιο, η οποία δημοσιεύεται στην χριστουγεννιάτικη “Live Sport”.
Υπάρχουν μια σειρά από ενδιαφέρουσες νομικές πτυχές που ο γνωστός δικηγόρος προσπαθεί να κάνει κατανοητές στον απλό κόσμο. Ενδεικτικά:
-Ο κανόνας “50+1” (και όχι 5%) για την ανεξαρτησία των ομάδων
-Η απαγόρευση συμμετοχής δύο ομάδων του ίδιου ιδιοκτήτη στην ίδια διοργάνωση της UEFA
-Ποια ομάδα παραμένει και ποια αποβάλλεται σε αυτήν την περίπτωση
-Η “αποφασιστική επιρροή” ως το νέο κριτήριο για τη διαπίστωση της πολυϊδιοκτησίας
-Η κατοχή και διαθεσιμότητα προπονητικού κέντρου ως κριτήριο αδειοδότηση και οι σχέσεις επιρροής
-Η πρόσφατη υπόθεση της Red Bull, με Ζάλτσμπουργκ και Λειψία, και η κρίση της UEFA
To θέμα της πολυϊδιοκτησίας ομάδων μπήκε ξανά στο κάδρο του ελληνικού ποδοσφαίρου, μετά την καταγγελία της ΠΑΕ Ολυμπιακός για σχέση επιρροής μεταξύ των ΠΑΕ ΠΑΟΚ και Ξάνθη. Ο έγκριτος δικηγόρος, Νίκος Λαγαρίας, “φωτίζει” με κατανοητό τρόπο μέσω της “Live Sport” τις προαναφερθείσες επίκαιρες και πολύ ενδιαφέρουσες διεθνείς και εγχώριες πτυχές του θέματος.
«Πρωτοπόρος στην πολυϊδιοκτησία ευρωπαϊκών ομάδων υπήρξε η βρετανική επενδυτική εταιρεία ENIC plc. Την αγωνιστική περίοδο 1997-1998 τρεις ποδοσφαιρικές ομάδες που της ανήκαν, η Βιτσέντσα, η ΑΕΚ και η Σλάβια Πράγας, έφτασαν στους 8 του κυπέλλου UEFA. Το γεγονός αυτό, που έθετε πιεστικά ερωτήματα για την ακεραιότητα της διοργάνωσης, θορύβησε την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία και η Εκτελεστική Επιτροπή της θέσπισε τότε τον κανόνα – ορόσημο κατά της πολυϊδιοκτησίας, τον κανόνα για την ακεραιότητα των διοργανώσεων της UEFA και την ανεξαρτησία των ομάδων, τον αποκαλούμενο και κανόνα “50+1”. Το βασικό νόημά του ήταν και παραμένει ότι, όταν δύο ή περισσότερες ομάδες ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη και προκρίνονται στην ίδια διοργάνωση της UEFA, μόνο μια από αυτές θα μπορεί να αγωνίζεται σε αυτήν», εξηγεί ο Νίκος Λαγαρίας και προσθέτει:
«Δεν αποβάλλονται αδιακρίτως όλες οι ομάδες της πολυϊδιοκτησίας από τη διοργάνωση, δεν “τιμωρείται” δηλαδή η πολυϊδιοκτησία, απλώς επιλέγεται και συμμετέχει στη διοργάνωση μόνο η μια ομάδα από αυτές, συγκεκριμένα η “ποδοσφαιρικά καλύτερη”, για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων. Η ENIC προσέφυγε στο CAS, με βασικό επιχείρημα ότι ο κανόνας έπληττε τον ελεύθερο ανταγωνισμό και παραβίαζε την τότε Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τη σημερινή Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το CAS, με την οριστική απόφασή του το καλοκαίρι του 1999 έκρινε ότι πράγματι η συμμετοχή δύο ή περισσοτέρων ομάδων του ίδιου ιδιοκτήτη στην ίδια διοργάνωση της UEFA δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για συγκρούσεις συμφερόντων. Ο κανόνας της UEFA κατά της πολυϊδιοκτησίας ομάδων τέθηκε σε ισχύ αμέσως μετά, στην αγωνιστική περίοδο 2000-2001. Σύμφωνα με τους μεταγενέστερους κανόνες για τις διοργανώσεις της UEFA, όπως είναι το άρθρο 5 του κανονισμού του UEFA Champions League, τεκμαίρεται ότι ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει υπό τον έλεγχό του δύο ποδοσφαιρικές ομάδες, όχι μόνο όταν είναι νόμιμος και φανερός ιδιοκτήτης τους (50+1), αλλά και όταν δεν φαίνεται μεν ότι είναι νόμιμος ιδιοκτήτης αλλά είναι σε θέση να ασκεί με οποιονδήποτε τρόπο αποφασιστική επιρροή σ’ αυτές».
Τι ακριβώς σημαίνει “αποφασιστική επιρροή” σε δύο ή περισσότερες ομάδες; Ο γνωστός δικηγόρος απαντά: «Η αποφασιστική επιρροή αναφέρεται μεν, αλλά δεν ορίζεται επακριβώς στους κανονισμούς του ποδοσφαίρου. Πάντως δεν είναι η “σημαντική επιρροή” που αναφέρεται και ορίζεται στον κανονισμό αδειοδότησης. Το Μάιο του 2017, το δικαστικό τμήμα του Σώματος οικονομικού ελέγχου ομάδων της UEFA έκανε κάποιες σημαντικές σκέψεις στην απόφασή του επί της υπόθεσης Red Bull-Ζάλτσμπουργκ-Λειψία. Υπήρχαν ενδείξεις ότι η χορηγός εταιρεία Red Bull ασκούσε αποφασιστική επιρροή και στις δύο ομάδες, που θα αγωνίζονταν στο Champions League. Όμως το Σώμα οικονομικού ελέγχου, αφού επισήμανε μεταξύ άλλων ότι η αποφασιστική επιρροή πρέπει να αφορά υποχρεωτικά σε θέματα που επηρεάζουν την απόδοση μιας ομάδας σε μια διοργάνωση και όχι μόνο σε θέματα γενικών εμπορικών, οικονομικών ή άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που δεν επηρεάζουν άμεσα τις αθλητικές επιδόσεις, έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε αποφασιστική επιρροή της Red Bull στις δύο ομάδες και ότι επρόκειτο απλώς για μια τυποποιημένη σχέση χορηγίας. Ας σημειωθεί μάλιστα ότι εκείνη την περίοδο η Λειψία λάμβανε δάνεια από τη Red Bull με ευνοϊκούς όρους, η Ζάλτσμπουργκ νοίκιαζε το γήπεδο και τα γραφεία της από μια θυγατρική εταιρεία της Red Bull, αλλά και ότι επιτράπηκε από την UEFA στη Ζάλτσμπουργκ να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες μερικής αποδέσμευσής της από τη χορηγό της (Red Bull), με την απομάκρυνση συγκεκριμένων συνδεδεμένων προσώπων από τη διοίκησή της, ενώ είχε ήδη ξεκινήσει ο έλεγχος από το δικαστικό τμήμα του Σώματος οικονομικού ελέγχου ομάδων.
Η έννοια της αποφασιστικής επιρροής καλύπτεται ακόμη από νομική αβεβαιότητα. Δεν αποκλείεται στο μέλλον να κριθεί ότι συνιστά αποφασιστική επιρροή ακόμα και μια ασυνήθιστη και υπέρμετρη χρηματοδότηση ομάδων μέσω χορηγιών, διαφημίσεων ή και αγοράς τηλεοπτικών δικαιωμάτων».
Εδώ έρχεται το κρίσιμο ερώτημα. To γεγονός ότι μια εταιρεία που διοικεί ένας ανιψιός του Ιβάν Σαββίδη φέρεται να έχει αγοράσει το προπονητικό κέντρο της ΠΑΕ Ξάνθη, μπορεί να χαρακτηριστεί ως αποφασιστική ή σημαντική επιρροή του ιδιοκτήτη του ΠΑΟΚ, ή της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, σε δύο ποδοσφαιρικές ομάδες; Και αν ναι, ποια μπορεί να είναι η ποινή γι’ αυτό;
Ο Νίκος Λαγαρίας απαντά: «Δεν γνωρίζω την ουσία της υπόθεσης, γι αυτό και δεν μπορώ να εκφέρω συγκεκριμένη και υπεύθυνη άποψη. Γενικά μιλώντας, πάντως, θα πω ότι για να χορηγηθεί σε μια ΠΑΕ η άδεια συμμετοχής στο πρωτάθλημα της Superleague 1, πρέπει να πληρούνται τα κριτήρια του κανονισμού αδειοδότησης της ΕΠΟ. Κάποια από αυτά είναι υποχρεωτικά και κάποια άλλα προαιρετικά. Η ύπαρξη και η διαθεσιμότητα προπονητικών εγκαταστάσεων είναι προαιρετικό και όχι υποχρεωτικό κριτήριο. Ο ίδιος κανονισμός προβλέπει ότι για τη μίσθωση προπονητικών εγκαταστάσεων από μια ΠΑΕ, αν δεν έχει δικές της, απαιτείται μια γραπτή σύμβαση. Αν υποθέσουμε ότι δεν έχει συναφθεί μια τέτοια σύμβαση μίσθωσης ή ότι έχει μεν συναφθεί αλλά δεν έχει προσκομιστεί στη διεύθυνση αδειοδότησης της ΕΠΟ για τη χορήγηση της άδειας, η παράλειψη αυτή θα μπορούσε ενδεχομένως να χαρακτηριστεί ως «υποβολή ανακριβούς στοιχείου» για την αδειοδότηση. Η αυστηρότερη ποινή σε αυτήν την περίπτωση, σύμφωνα με τον κανονισμό, θα ήταν η επιβολή προστίμου από 150.000 έως 200.000 ευρώ».
Από την ίδια συνέντευξη στη Live Sport, ο δικηγόρος Νίκος Λαγαρίας ερωτάται αν ο κίνδυνος είναι μόνο για την Ξάνθη που εμφανίζεται να νοικιάζει τις προπονητικές εγκαταστάσεις ή αν επεκτείνεται και στον ΠΑΟΚ. Η απάντησή του έχει ως εξής: «Εφόσον μιλάμε μόνο για τις προπονητικές εγκαταστάσεις, εκτιμώ ότι δύσκολα θα μπορούσε να εμπλακεί πειθαρχικά κάποιος άλλος ή άλλη ΠΑΕ, σε μια τέτοια υπόθεση, εκτός από την ίδια την ΠΑΕ που τις νοικιάζει ή τις χρησιμοποιεί. Εκτός βέβαια αν από την καταγγελία και την έρευνα που γίνεται αυτό τον καιρό, για παράδειγμα, αποκαλυφθούν στην πορεία ουσιώδεις λεπτομέρειες που ενδεχομένως να αποδεικνύουν σημαντική ή αποφασιστική επιρροή ή παράβαση διατάξεων του αθλητικού νόμου, όπως καταγγέλλεται, ή του νόμου περί ανωνύμων εταιρειών. Μόνο τότε, κατά την άποψή μου, η υπόθεση θα μπορούσε να πάρει άλλες διαστάσεις».
