Από τη δημιουργία του φράχτη, το 2012, μέχρι τα νέα μέτρα Στεφανή με τη δημιουργία του Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, κάθε κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Τα καραβάνια των κολασμένων όμως δεν σταματούν ποτέ και οι ντόπιοι το ξέρουν καλύτερα από τον καθένα γιατί βλέπουν καθημερινά ανθρώπους -και τα σημάδια τους- να περνούν από κάθε λογής «τρύπα» και να φεύγουν προς… άγνωστες κατευθύνσεις, όσοι τουλάχιστον καταφέρουν να επιζήσουν
● Αν και η Πανελλήνια Ενωση Συνοροφυλάκων κάνει λόγο για σενάρια επιστημονικής φαντασίας, όλοι στα χωριά του Εβρου έχουν να διηγηθούν μια ιστορία σχετικά με τις επαναπροωθήσεις, παρότι καμιά δεν επαληθεύεται επισήμως.
Η εικόνα των ανθρώπων να παλεύουν με τις λάσπες και τα παγωμένα νερά του ποταμού δεν είναι κάτι καινούργιο για τους κατοίκους των συνόρων, αλλά καθημερινό βίωμα, εδώ και πολλά χρόνια. Το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα απασχολεί τους κατοίκους των παρέβριων περιοχών και του ορεινού όγκου του νομού από το 2009, με τις ροές των ανθρώπων από τη γειτονική Τουρκία ανά περιόδους να αυξομειώνονται, με αποκορύφωμα την προσφυγική κρίση του 2015, αλλά και τις φετινές ροές που έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Η «Εφ.Συν.» βρέθηκε στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Εβρο, σε ένα ιδιότυπο οδοιπορικό στα βήματα των προσφύγων και των μεταναστών, καταγράφοντας παλιά και καινούργια περάσματα κατά μήκος του ποταμού Εβρου, σε μια συνολική συνορογραμμή των 170 χλμ., ξεκινώντας από το Δέλτα του Εβρου και καταλήγοντας στον φράκτη, στο βόρειο τμήμα του νομού.
Λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του υφυπουργού Εθνικής Αμυνας και Εθνικού Συντονιστή για το προσφυγικό, Αλκιβιάδη Στεφανή, στον Εβρο, τον οποίο θεωρεί σπίτι του κατά δήλωσή του, και τις ανακοινώσεις για το νεοπαγές δόγμα επιτήρησης των συνόρων. Παρότι έχει αρχίσει να εφαρμόζεται, το δόγμα δεν έχει επηρεάσει ιδιαίτερα ακόμη την καθημερινότητα των κατοίκων του Εβρου.
Εάν εξαιρέσει κανείς την ενόχληση που μπορεί να αισθανθεί από τον εκκωφαντικό θόρυβο των ελικοπτέρων Χιούι, που πράγματι έχουν ξεκινήσει τις περιπολίες, ούτε τα συρματοπλέγματα που έχουν τοποθετηθεί κατά μήκος 5 χλμ. στο ποτάμι αλλά ούτε και οι μικτές περιπολίες στρατού και αστυνομίας έχουν αλλάξει την εικόνα που έχουν οι κάτοικοι στα σύνορα σχετικά με τις ροές των προσφύγων και των μεταναστών.
Επαναπροωθήσεις
Η… στεγανοποίηση των συνόρων στον Εβρο αποτελεί πρώτιστο μέλημα όλων των κυβερνήσεων. Από τη δημιουργία του φράκτη, το 2012, μέχρι τα νέα μέτρα Στεφανή με τη δημιουργία του Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, κάθε κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.
Κοινό μυστικό είναι ότι μια πάγια και δυστυχώς όχι καινούργια τακτική είναι και η μέθοδος των παράνομων επαναπροωθήσεων προσφύγων και μεταναστών στην Τουρκία από τα ίδια περάσματα που ήρθαν στην Ελλάδα, τα περάσματα που ένα ένα επισκεφτήκαμε και με τον φακό της «Εφ.Συν.», στον απόηχο και των πρόσφατων δημοσιευμάτων του Spiegel για 6.500 παράνομες επαναπροωθήσεις μόνο τον μήνα Οκτώβριο, αλλά και του βίντεο με οπτικό υλικό από κάμερα ασφαλείας και κινητό, το οποίο ανέλυσε η ομάδα Forensic Architecture.
Αν και η Πανελλήνια Ενωση Συνοροφυλάκων κάνει λόγο για σενάρια επιστημονικής φαντασίας, όλοι στα χωριά του Εβρου έχουν να διηγηθούν μια ιστορία σχετικά με τις επαναπροωθήσεις, παρότι καμιά δεν επαληθεύεται επισήμως.
Πίσω όμως από κάθε προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος με κατασταλτικά μέσα, υπάρχουν πάντα οι ανθρώπινες ιστορίες. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ακολουθούν δύο βασικές διαδρομές, η μία νότια, ξεκινώντας από την Αίνο της Τουρκίας και μέσα από το Δέλτα του Εβρου.
Η άλλη βόρεια, κυρίως γι’ αυτούς που ξεκινούν από την επαρχία της Αδριανούπολης και, μέσω των περασμάτων στα παρέβρια χωριά Πραγγί και Ασπρονέρι, κατευθύνονται προς τον ορεινό όγκο του νομού στα χωριά Ρούσα και Γονικό, κοντά στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο και, από εκεί, διασχίζοντας την οροσειρά του Κέχρου, βρίσκονται στη Ροδόπη με κατεύθυνση προς τα μεγάλα αστικά κέντρα.
«Οι νύχτες είναι πολύ διαφορετικές τα τελευταία χρόνια στο Δέλτα, κάθε βράδυ θα έχουμε κάποιο περιστατικό με μετανάστες», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο Θανάσης Καμηλάρης, ψαράς στο Δέλτα του Εβρου, που έχει συμμετάσχει πολλές φορές μαζί με τις αστυνομικές αρχές σε επιχειρήσεις διάσωσης προσφύγων και μεταναστών μέσα στο Δέλτα.
Καινούργια περάσματα
Διασχίζοντας κανείς τα κανάλια και τις λιμνοθάλασσες του εθνικού δρυμού, θα αντικρίσει δίπλα στα φλαμίνγκο, τους κύκνους και τους κορμοράνους -καθότι αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους υδροβιότοπους της Ευρώπης- παρατημένα σωσίβια ανθρώπων και σκισμένες φουσκωτές βάρκες, ωσάν να αποτελούν και αυτές ένα κομμάτι της σπάνιας ορνιθοπανίδας της περιοχής.
Η «Εφ.Συν.», με τη βοήθεια του Θανάση Καμηλάρη, που από μικρό παιδί διασχίζει τα νερά του Δέλτα με την πλάβα του, όπως λέγεται η πλατυπύθμενη βάρκα για πλεύση σε ποτάμια, βρέθηκε πάνω σε ένα από τα καινούργια περάσματα που χρησιμοποιούν οι διακινητές για να περάσουν τους μετανάστες από την Τουρκία.
Σε απόσταση αναπνοής από την Αίνο, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία, μια λωρίδα γης όχι πάνω από τετρακόσια μέτρα, που ενώνει τον ποταμό Εβρο και τη λιμνοθάλασσα Σπίτια του Δέλτα, αποτελεί την καθημερινή πύλη εκατοντάδων ανθρώπων προς τη χώρα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ψαράδων, οι μετανάστες προσεγγίζουν εν πλω το πέρασμα από τον Εβρο, κουβαλάνε στα χέρια τη βάρκα γι’ αυτά τα τετρακόσια μέτρα και μετά την εναποθέτουν πάλι στο νερό της λιμνοθάλασσας εντός της ελληνικής επικράτειας, όπου συνήθως συλλαμβάνονται.
Βορειότερα, στο χωριό Πραγγί, δίπλα στο ποτάμι όπου οι ροές έχουν αυξηθεί δραματικά, το εγκαταλειμμένο σχολείο του έχει μετατραπεί σε μνημείο που μαρτυρά την ανθρώπινη εξαθλίωση και τις κακουχίες που αντιμετωπίζουν νέοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν καλύτερο μέλλον.
Καθημερινά περνούν από εκεί και διαμένουν μέσα στο σχολείο για λίγες ώρες, χρησιμοποιώντας το σαν καταφύγιο. Προσπαθώντας να προστατευτούν από τη βροχή, παρά τα σπασμένα του τζάμια, μέσα στις τάξεις όπου άλλοτε ακούγονταν παιδικές φωνές, ταλαιπωρημένοι από την πεζοπορία, αλλάζουν τα βρεγμένα ρούχα τους και βάζουν στεγνά που συνήθως κουβαλάνε μέσα στις τσάντες τους.
Μαζί τους φαίνεται να έχουν κυρίως φάρμακα και τσιγάρα. Στους τοίχους, επιγραφές και μηνύματα στα αραβικά, ενώ το αφημένο σε κεντρικό σημείο του κτιρίου βαζάκι με βρεφική πούδρα και κρέμες μαρτυρά την ανάγκη για τη ζωή που συνεχίζεται.
Στο κέντρο του κτιρίου υπάρχουν στοιβαγμένα άχυρα, με τα οποία δημιούργησαν αυτοσχέδια κρεβάτια, ενώ βαρέλια χρησιμοποιούνται για σόμπες.
Ο χειμώνας άλλωστε είναι σκληρός στο Πραγγί, με τη θερμοκρασία να φτάνει αρκετούς βαθμούς κάτω από το μηδέν και τα παλιά βιβλία από το αρχείο του σχολείου να αποτελούν καύσιμη ύλη σε τέτοιες περιστάσεις. Αυτό το τσουχτερό κρύο σε συνδυασμό με τα βρεγμένα ρούχα για όσους δεν πρόλαβαν ή δεν βρήκαν ρούχα να αλλάξουν έχει αποβεί μοιραίο σε πολλές περιπτώσεις.
Η είδηση πως δύο γυναίκες πρόσφυγες βρέθηκαν αγκαλιασμένες μπροστά στον θάνατο, με παγωμένο όλο το κορμί τους, απασχόλησε πριν από μερικές μέρες τον ημερήσιο Τύπο.
Πάνω από 400 σοροί
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που συμβαίνει παρόμοιο περιστατικό. Ο ιατροδικαστής στην Αλεξανδρούπολη Παύλος Παυλίδης πριν από λίγο καιρό ανακοίνωσε ότι έχει αρχεία στο γραφείο του για περισσότερες από 400 σορούς που έχει εξετάσει από το 2000 ώς το 2017.
Πρόσφατα, μάλιστα, το διοικητικό συμβούλιο του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης αποφάσισε να διαθέσει κονδύλι 10.000 ευρώ, προκειμένου να καλυφθεί το κόστος για τον ενταφιασμό νεκρών προσφύγων και μεταναστών στο Σιδηρό χωριό, στον ορεινό όγκο του νομού. Ο κάθε ενταφιασμός κοστίζει 500 ευρώ.
Τα πρώτα χρόνια, οι μετανάστες θάβονταν σε δύο νεκροταφεία, που προϋπήρχαν στο Σιδηρό. Με τα χρόνια όμως αυξήθηκε η ροή των προσφύγων και των μεταναστών και δημιουργήθηκε δυστυχώς και τρίτο. Οσοι καταφέρουν να επιζήσουν, ξεκινούν το ταξίδι προς τον ορεινό όγκο του Σουφλίου και βρίσκονται στον οικισμό της Ρούσας σε κάτι παραπάνω από τρεις ώρες, όπως εξομολογούνται κάτοικοι της περιοχής.
Προπαγάνδα χωρίς αιτία
Η Ρούσα, γνωστή στο παρελθόν για τον περίφημο τεκέ των Δερβίσηδων, είναι ένας μικρός οικισμός τετρακοσίων ανθρώπων, κυρίως Αλεβιτών. Τους τελευταίους μήνες, κομμάτι της καθημερινότητας της μικρής κοινωνίας έχει γίνει η συμβίωση με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που περνάνε καθημερινά, ακόμη και από την πλατεία του χωριού.
Οπως λέει ο πρόεδρος της κοινότητας, Χουσεΐν Τοπάλ, «κάθε βράδυ, τη νύχτα περνούν μέσα από το χωριό μας, κυρίως νέοι άνδρες. Φοβόμαστε, είμαστε κλεισμένοι μέσα στα σπίτια μας. Σε μια μέρα μπορείς να δεις 20 σε ομάδες. Το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί τελευταία».
Από την πλευρά του, ο κάτοικος Ιμπράμ Μπαϊράμ Ογλού μάς λέει πως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες περνάνε μέσα από το χωριό, ψωνίζουν από το μαγαζί και φεύγουν χωρίς να έχουν καταγραφεί ληστείες ή βανδαλισμοί περιουσιών από τους ίδιους. Τις περισσότερες φορές διανυκτερεύουν σε εγκαταλειμμένα μαντριά ή λυόμενους οικίσκους που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα κυνηγοί από άλλες πόλεις του Εβρου.
Οπως εξηγούν κάτοικοι, στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν, οι πρόσφυγες προκάλεσαν στο παρελθόν από ατύχημα μικρής έκτασης φωτιά σε ένα-δυο εγκαταλειμμένα καταλύματα.
Η ιστορία αυτή αποτελεί όμως και ένα εξαιρετικό παράδειγμα επικοινωνιακής διαχείρισης από πλευράς της αντιμεταναστευτικής πολιτικής στη χώρα. Μετά το συγκεκριμένο γεγονός, η είδηση διοχετεύτηκε αστραπιαία σε τοπικά ενημερωτικά σάιτ που κυκλοφόρησαν με παχείς τίτλους αλλά τελείως παραπλανητικούς, σχετικά με εμπρησμούς κατοικιών από μετανάστες.
Στην πραγματικότητα, τα καταλύματα έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και είκοσι χρόνια. Φυσικά, κανείς δεν μπήκε στον κόπο να διαψεύσει τη συγκεκριμένη είδηση. Οπως δήλωσε κάτοικος της Ρούσας, «από μακριά τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά πάντα».
Πηγή: https://www.efsyn.gr
